Học Phát Âm: Nền Tảng Cho Sự Tự Tin Và Điểm Cao Trong IELTS Speaking
Lúc Không Rõ Phát Âm Của Một Từ Tiếng Anh, Bạn Thường Làm Gì?
Nhiều bạn sẽ nói là tra từ điển hoặc bật loa nghe mẫu rồi đọc theo. Nhưng thực tế, phần lớn lại… lướt luôn. Đọc lí nhí thật nhanh cho xong. Không ai nghe hiểu được, bản thân thì cũng không nhớ từ ấy về sau.
Trong khi đó, phát âm chính là nền móng đầu tiên của kỹ năng Nói, là thứ người đối diện nghe thấy đầu tiên khi bạn giao tiếp. Và trong IELTS Speaking, nếu phát âm không rõ, các tiêu chí còn lại cũng khó được đánh giá đúng.
1. Tại Sao Học Phát Âm Tiếng Anh Lại Cần Được Đặt Lên Hàng Đầu?
Trong IELTS Speaking, Pronunciation (phát âm) là một trong bốn tiêu chí chấm điểm chính thức. Tuy là mỗi tiêu chí được san bằng chiếm 25% tổng số điểm của bạn, nhưng Phát âm lại đóng vai trò quan trọng hơn cả. Bạn nghĩ mà xem, nếu người nghe thấy khó hiểu bạn nói gì, thì làm sao họ đánh giá được từ vựng, ngữ pháp và cả sự rành mạch về ideas của bạn?
Bạn phát âm sai 1 từ, có thể người nghe vẫn cố đoán ra được dựa vào ngữ cảnh, nhưng nếu rất nhiều từ liên tiếp bị phát âm sai thì chắc chắn người nghe sẽ không hiểu bạn nói gì. Vậy nên một trong những phần cần trau chuốt đầu tiên khi nói về học ngôn ngữ nói chung và học IELTS nói riêng chính là Phát âm.
2. Những Sai Lầm Phổ Biến Khi Học Phát Âm
a) Không tra phát âm khi học từ mới
Nhiều bạn học từ vựng nhưng chỉ ghi nghĩa mà bỏ qua phần phiên âm. Đây là thói quen cực kỳ nguy hiểm vì dễ khiến bạn đọc sai ngay từ đầu.
b) Đọc lí nhí, nói nhỏ để… trốn lỗi sai
Rất nhiều bạn học sinh hay nói lí nhí, đặc biệt khi luyện Speaking. Đây là “chiêu” khiến bạn không sửa được lỗi và khó tiến bộ.
c) Bắt chước theo âm thanh nghe được
Đây là một cách học phổ biến khi bạn thường bật biểu tượng chiếc loa trong từ điển lên và nhại lại theo âm thanh nghe được. Tuy phương pháp Sound Memory (sử dụng trí nhớ về âm thanh) có tác dụng nhất định đến khả năng nghe, cảm nhận về nhịp độ, ngữ điệu khi nói của người bản xứ, cách học này lại chỉ phù hợp với những đối tượng nhất định.
- Đối tượng lý tưởng nhất của phương pháp học phát âm này là các em nhỏ. Những năm đầu đời là lúc trẻ dễ tiếp thu âm thanh chính xác nhất- nếu bạn cho trẻ nghe người bản xứ ở bất kỳ quốc gia nào nói chuyện nhiều (trực tiếp), trẻ có khả năng nhại lại tương đối chính xác âm thanh và hiệu quả sẽ kéo dài đến những năm sau này khi trưởng thành (theo nghiên cứu).
- Đối tượng thứ hai, là những người đã lớn nhưng lại có khả năng cảm âm rất tốt- thường là những bạn đi hát karaoke rất hay đó. Nhưng kể cả với đối tượng này, sự bắt chước âm thanh vẫn mang lại sự sai lệch. Họ còn gặp khó khăn trong việc tạo ra những âm có khác biệt tinh tế như /i:/ và /i/, hoặc là những âm có ký tự phiên âm giống tiếng mẹ đẻ như âm /th/ trong tiếng Anh và tiếng Việt.

Vậy đâu là giải pháp để bạn phát âm tiếng Anh đúng và tự biết cách sửa phát âm cho bản thân?
- Trong lớp IELTS Foundation, các bạn được học theo phương pháp Muscle Memory- tập trung vào việc điều chỉnh khẩu hình miệng (vị trí đặt của lưỡi, môi, hàm) sao cho đúng với từng âm. Từ đây bạn sẽ biết cách phân biệt sự khác nhau tinh tế giữa các âm na ná như /i:/- /i/, /u:/- /u/…, hay các âm trông giống tiếng Việt nhưng phát âm tiếng Anh lại khác một trời một vực như /t/, /g/, /th/,… Bạn còn có khả năng tự điều chỉnh cơ miệng để đưa về âm chuẩn mà không cần giáo viên hay người phát âm mẫu trong quá trình tự học ở nhà.
3. Các Phương Pháp Học Phát Âm Tiếng Anh Hiệu Quả
Tra từ điển chuẩn như Cambridge/Oxford. Đảm bảo bạn đang học đúng phiên âm quốc tế.
Luyện bảng IPA – hiểu rõ từng âm: Học cách đặt lưỡi, vị trí môi, hơi thở cho từng âm cơ bản giúp bạn chủ động trong phát âm thay vì chỉ “nhại lại”.
- Shadowing – luyện theo đoạn nói mẫu: Nghe 1-2 câu mẫu, dừng lại và nói lại ngay lập tức. Cố gắng bắt chước nhịp điệu, ngữ điệu và tốc độ – đây là phương pháp luyện ngữ điệu, nhấn nhá và ngắt nghỉ rất hữu hiệu.
- Ghi âm và nghe lại chính mình: Đây là cách “soi” lỗi hiệu quả nhất. Ban đầu có thể sẽ hơi sốc khi nghe giọng mình, nhưng càng nghe – bạn càng sửa được sâu. Cách này đặc biệt hiệu quả hơn sau khi bạn tham gia 1 khóa học và được giáo viên chỉ ra các lỗi sai hệ thống của mình.
Quan trọng nhất: Tạo Thói Quen Chỉnh Phát Âm Hằng Ngày
Bắt quả tang chính mình khi nói lí nhí: Nếu phát hiện mình đang lướt nhanh qua từ không rõ phát âm, hãy dừng lại, tra ngay và luyện lại.
Chỉnh từng từ – thay vì sai cả cụm: Sửa dần từng lỗi nhỏ còn hơn để cả chuỗi từ sai kéo dài.
Dùng app kiểm tra phát âm: Các ứng dụng như Elsa Speak luyện phát âm có feedback, hay web YouGlish có giọng đọc mẫu những tên riêng lạ có thể giúp bạn kiểm tra phát âm tức thì và luyện theo hiệu quả.
4. Lời Khuyên Từ Ms. Thùy Anh
Phát âm không cần “hay”, chỉ cần đủ rõ để người nghe hiểu và không hiểu nhầm. Đừng tự ép mình theo accent Anh- Mỹ hay Anh- Anh hoàn hảo.
Mỗi từ học mới = 1 cơ hội luyện phát âm. Tập thói quen tra phát âm khi học từ sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh chóng, dù mỗi lần chỉ thêm một chút thời gian.
Phát âm đúng không chỉ giúp bạn giao tiếp tự tin hơn, mà còn là chìa khóa mở ra điểm cao trong kỳ thi IELTS Speaking.
Hãy xem việc học phát âm là hành trình xây dựng thói quen mỗi ngày – bạn sẽ ngạc nhiên với sự thay đổi chỉ sau 1-2 tháng kiên trì.